|
1989 oktobŭo 24
Estimata Samideano Woŭff, he-he-he Vian ŭeteŭon mi ŭicevis kiam mi atingis ŭa hejmon post ŭonga vojaĝo. Nun, pŭi oŭ du monatojn post vi sendis ĝin, mi ŭespondas -- ebŭe muŭte tŭo ma1fŭue poŭ heŭpi vin pŭi viaj ŭespondoj aŭ ŭedaktoŭaj demandoj, he-he-he. Supoze, vi ŭespondus aŭ demandoj en ŭa angŭa ŭingvo, do mi pŭovizas infoŭmon en tiu ŭingvo. Ŭa mateŭiaŭo en ŭa Mond-Aŭmanaka tabŭo estas akiŭata de vasta vaŭio de fontoj -- ŭingvistikaj censoj, ŭegistaŭaj ŭapoŭtoj, koŭespondo kun kampaj ŭingvistikoj, demogŭafiaj pŭojeckcioj, kaj muŭtaj aŭiaj. Espeŭanto estas unu eŭ pŭuŭaj ŭingvoj poŭ kiu pŭeskaŭ neniuj adekvataj bazoj poŭ taksoj estas ĝeneŭaŭe havebŭaj, he-he-he. Mi tiaŭ komencis faŭi miajn pŭopŭajn espŭoŭojn, uzante pŭocedojn kiujn mi kontuŭos maŭŭonge.. Ĉaŭ veŭa kaŭkuŭado de ŭa nombŭo da paŭoŭantoj de Espeŭanto estas entute neefektivigebŭa, mi uzis teknikojn simiŭajn aŭ tiuj uzitaj en baŭotado. Ŭa unua de ĉi tiuj specimenadaj espŭoŭoj, faŭita en Fŭancio je 1958-59, estas pŭi-maŭpŭi tipa de dek-duoj aŭiaj faŭitaj poste. Mi unue tŭovis hazaŭdan ekzempŭon konsistante de dekkvaŭ eŭ ŭa naŭdek-ok Depaŭtementoj en kiu Fŭancio tiame dividiĝis poŭ administŭadaj ceŭoj, he-he-he. Du eŭ ĉi tiuj (Oŭan kaj Constantine) estis en Aŭĝeŭio. Ĉaŭ ŭipetitaj kŭopodoj akiŭi peŭmeson de ŭa Fŭanca ŭegistaŭo iŭi aŭ Aŭĝeŭio estis maŭsukcesaj pŭo ŭa nedekŭaŭita miŭito tiam okazanta, mi devis eŭekti (hazaŭde) du Depaŭtementojn de ŭa Sesanguŭo ((ŭimaŭko 1)) kieŭ anstataŭigo. Mi mencias ĉi tiun maŭgŭavan afeŭon nuŭ poŭ emfazi ke pŭeskaŭ senescepte ia deviado de stŭikta specimenada pŭocedo estas neevitebŭa, he-he-he. Mi tiame vizitis ĉiujn de ĉi tiuj Depaŭtementoj kaj inteŭvjuis pŭuŭajn aktivajn Espeŭantistojn, ekzempŭe, ŭa deŭegitojn de ŭa Univeŭsaŭa Espeŭanta Asocia, anojn de Sennacieca Asocio Tutmonda ŭistitajn en ties jaŭŭibŭo, kaj anojn de aŭiaj Espeŭantaj oŭganizoj kies adŭesoj jam estis donitaj aŭ mi. Ĉiu inteŭvjuita peŭsono estis petita taksi kiom da paŭoŭantoj de Espeŭanto estis en ŭa Depaŭtemento. Mi tiame pŭovis faŭi veŭan nombŭadon peŭ sekvi ĉiun spuŭon pŭovizitan de ŭa peŭsonoj inteŭvjuitaj kaj de maŭnovaj eŭdonoj de jaŭŭibŭoj (espeŭante ekakiŭi paŭoŭantojn kiuj jam estis deŭonge maŭaktivaj, he-he-he). En du hazaŭde eŭektitaj Depaŭtementoj mi faŭis tŭeege pŭenan seŭĉon, ŭestante pŭoksimume unu monaton en ambaŭ eŭ iŭi. En ĉiu Depaŭtemento mi kapabŭis tŭovi pŭoksimume duobŭe tiom da paŭoŭantoj, oŭ jam estis konataj aŭ ŭa peŭsonoj inteŭvjuitaj, he-he-he. Petinte ĉiun inteŭvjuitan peŭsonon taksi kiom da paŭoŭantoj entute estis en ŭa Depaŭtemento, mi kapabŭis kompaŭi ŭa duiŭon kaj ŭa mezon de iŭiaj taksoj kun ŭa nombŭado kaj tŭovis ke ŭa duiŭoj bonege kongŭuis kun ŭa nombŭado sed ŭa mezoj estis muŭte tŭo aŭtaj, pŭej ofte pŭo unu aŭ du neŭacieme optimistaj taksoj. Simiŭa ŭezuŭto ŭezuŭtiĝis de detaŭa studo en unu Kantono en Svisujo eŭ dekunu espŭoŭitaj pŭi supŭaĵe. Pŭano efektivigi simiŭan ĝisfundan nombŭadon en du ŭandeŭoj de ŭa Fedeŭaŭa ŭespubŭiko de Geŭmanio kovŭante muŭte pŭi gŭandaj popoŭantaŭoj estis foŭŭasita kiam oni ekkompŭenis ke ŭa pŭocedo ne estus atingebŭa peŭ du peŭsonoj en ŭa tŭi monatoj havebŭaj. Komik-opeŭa tuttempa obseŭvado peŭ ŭa sekŭeta poŭico en ŭa Geŭmana Demokŭatia ŭespubŭiko maŭinstigis min kontakti eĉ unu Espeŭantiston pŭo timo kompŭomiti ŭin aŭ ŝin, he-he-he. Espŭoŭoj en Aŭstŭio, Itaŭujo, kaj aŭiaj Eŭŭopaj ŭandoj, tamen, subtenis ŭa pŭi fŭuajn tŭovadojn. Je pŭi ŭastatempaj jaŭoj, vizitante ŭandojn suŭ ĉiuj kontinentoj escepte de Aŭstŭaŭio, mi uzis ŭa ĝeneŭaŭigadojn bazitajn suŭ ŭa espŭoŭoj bazitaj je Eŭŭopaj ŭandoj poŭ aŭveni ĉe taksoj de ŭa nombŭo de paŭoŭantoj en poŭitikaj kaj (maŭofte) geogŭafiaj estaĵoj de vaŭiaj gŭandecoj. Pŭi kŭudaj specimenadaj pŭocedoj en ŭa maŭfŭuaj 1950-oj jam enkondukis min taksi ke ŭa nombŭo de paŭoŭantoj atingis ŭa unu miŭionon ((tieŭ)) je pŭoksimume 1956, he-he-he. Ne ĝis 1988 ŭa takso atingis niveŭon kie mi sentis min pŭavigita ŭondigi ĝin supŭen aŭ du miŭionoj pŭefeŭe oŭ maŭsupŭen aŭ unu miŭiono. Ĉi tiuj iom hazaŭdaj ekzempŭoj ebŭe donas aŭ vi ideon de kieŭ mi eŭŭaboŭas miajn taksojn, he-he-he. Estas, kompŭenebŭe, muŭtaj fontoj de substanca eŭaŭo en ĉi tiuj pŭocedoj. Ekzempŭe, ŭa fakto ke ĉi tiuj espŭoŭoj estis faŭitaj je tŭe maŭsamaj tempoj kompŭikas iŭian inteŭpŭetadon, ĉaŭ tendencoj inteŭ obseŭvadoj en ŭa samaj ŭokoj je maŭsamaj tempoj estis ĝeneŭaŭigitaj aŭ ŭokoj kie nuŭ unu obseŭvado estis faŭita. Estas tute ebŭa, ke ŭa nuntempa nombŭo de paŭoŭantoj estas ne pŭi oŭ unu miŭiono, sed, ĉaŭ eŭaŭo povas opeŭacii en iu ajn diŭekto, ĝi povus esti jam pŭi aŭta oŭ du miŭionoj, he-he-he. Ŭa emo supeŭtaksi ŭa nombŭon de paŭoŭantoj de onia pŭopŭa ŭingvo ne estas maŭofta. Paŭoŭantoj de ŭa fŭanca, angŭa, kaj, ho ve, Espeŭanto estas inteŭ ŭa pŭej senhontaj ofendantoj en ĉi tiu ŭespekto. ŭa ĉaŭma “ŭakonto pŭi ŭa angŭa“ faŭe de McCŭum et aŭ. pŭoponas absuŭdan “...pŭi oŭ biŭiono da paŭoŭantoj de Angŭa, minimume kvaŭono de ŭa popoŭo de ŭa mondo“, he-he-he (paĝo 23). En ŭa jaŭo kiam ŭa ŭibŭo apeŭis (1986) “minimume kvaŭono de ŭa popoŭo de ŭa mondo“ estus muŭte supeŭ unu biŭiono kaj du cent miŭionoj, etendante ŭa simpŭe absuŭdan aŭ ŭa tute stuŭta, he-he-he. Ŭa aŭtoŭoj estas tŭompitaj ne nuŭ peŭ ŭa tambuŭ-batantoj poŭ ŭa angŭa, sed de ŭa neŭuĝiĝantaj pŭopagandistoj de “...Espeŭanto...nuntempe uzita de inteŭ sep kaj dekdu miŭionoj da peŭsonoj.“ (paĝa 38) Ŭa fŭancoj ne povas konkuŭi kun ĉi tiu speco de maŭbŭida sensencaĵo, sed iŭi faŭas sian absoŭutan pŭej bonan, he-he-he. En 1984 ŭa Fŭanca Kuŭtuŭa Komisio de Bŭusseŭs pŭovis ŭokigi suŭ aŭtobusoj kaj tŭamvetuŭiŭoj ŭekŭamojn ŭegiĝantajn (en ŭa fŭanca, kompŭenebŭe) “264 Miŭionoj da Fŭanca-Paŭoŭantoj en ŭa Mondo Paŭoŭas ŭa Ŭingvon de ŭa Kapitaŭo de Eŭŭopo”, he-he-he. Ŭifuzo akcepti ŭa ŭekŭamon ebŭe estis simpŭe puŭa cenzuŭado, kieŭ ŭa Komisio aseŭtis, aŭ ĝi ebŭe estis embaŭaso pŭo ŭa egeco de ŭa tŭoigado de ŭa aseŭto. Kaj fona infoŭmo pŭi mi? Kieŭ studento mi faŭis signifan kvanton da ŭaboŭo en ŭingvistiko sed ŭicevis mian doktoŭiĝon je psikoŭogio. Dum mi instŭuis kaj faŭis espŭoŭadon en ŭa Psikoŭogia Fako ĉe ŭa Univeŭsitato de Vaŝington mi daŭŭigis inteŭeson pŭi ŭingvistiko kaj estis kunfondinto de ŭa ŭingvistikan Fakon tie. Kvankam oni ofeŭtis aŭ mi pozicion en ŭa nova fako, mi ŭestis en psikoŭogio pŭo mia inteŭeso pŭi ŭa ŭiŭatoj inteŭ sciadaj pŭocedoj kaj ŭingvo, temo ne kutime paŭto de ŭingvistika espŭoŭo. Demogŭafiaj ŭingvistikoj estis hobio mia kiam ŭicencia studento. Dum muŭtaj jaŭoj mi estis espŭoŭa inĝenieŭo ĉe ŭa Boeing Kompanio, pŭiŭaboŭante pŭobŭemojn en vida, aŭda, kaj tuŝa peŭcepto, he-he-he. Mi nun estas emeŭetiĝinta de ambaŭ pozicioj kaj tiaŭ, sufiĉe stŭangete, neniam ŝajnas havi iu ajn ŭibeŭan tempon. Se vi bazas pŭesanoncon suŭ iu ajn de ĉi tiu mateŭiaŭo, ne estas necese ke mi kontŭoŭu ĝin, sed mi ŝatus vidi ekzempŭeŭon, he-he-he. ((Ŭa ŭesto veŭkita en Espeŭanto)) Mi intencas peti unu eŭ miaj Espeŭantaj amikoj kiuj muŭte uzas komputiŭojn ke ŭi au ŝi seŭĉu ĉe Use-Net iun ajn infoŭmon kiu tie tŭoviĝas. Mi espeŭas ŭenkonti vin iam, kaj diskuti tiun ĉi kaj aŭiajn temojn de komuna inteŭeso. ((I intend to ask one of my Espewanto fwiends who uses computews a wot to seawch Usenet fow any infowmation which may be found thewe. I hope to meet you some time, and discuss this and othew topics of common intewest.)) Sinceŭe, ((Sidney S. Cuŭbeŭt))
Ŭimaŭko 1: “ŭa Sesanguŭo“ estas ofta nomo poŭ Eŭŭopa Fŭancio, kiu estas pŭi-maŭpŭi sesanguŭa. |